Aardbei fossielvrij telen: jaarrond en in balans
Aardbei is een relatief koele teelt en is daarom kansrijk om op termijn jaarrond fossielvrij in Nederland geteeld te kunnen worden. Hiervoor zal de elektra voor belichting zo efficiënt mogelijk moeten worden benut voor productie en de energie voor warmte moeten worden geminimaliseerd. Met een jaarrond teelt met maar één planting zou slechts gedurende één periode per jaar een vegetatief gewas belicht en verwarmd hoeven worden. Om dit doel te bereiken en een continue oogst te realiseren, is een overgang naar inducerend telen noodzakelijk.
Voorkomen dormancy
De uitdagingen van een inducerende teelt bij aardbei zijn het goed kunnen controleren van strekking van bladeren, doorlopende aanleg van trossen, controle over het aantal trossen en het voorkomen van dormancy (winterrust). Voor doorlopende trosinductie is voor junidragers een korte daglengte vereist, terwijl een lange dag nodig is om (diepe) dormancy te vermijden. Daarnaast speelt ook temperatuur een rol bij het reguleren van dormancy. Het hoofddoel van dit project was het onderzoeken van het effect van dagverlenging met rood licht bij twee planttemperaturen op het voorkomen van dormancy terwijl trosinductie behouden blijft.
Voor Fandango bleek dat dagverlenging met rood stuurlicht bij een basis-daglengte van 13 uur essentieel was voor strekking en het vermijden van dormancy. Bovendien was de gewasgroei, ontwikkeling en productie beter bij een planttemperatuur van 18°C vergeleken met 15°C. Echter, de vruchtproductie bleef over het algemeen erg laag. Bij Inspire werden onder alle proefomstandigheden verbazingwekkend genoeg geen dormancy-verschijnselen waargenomen (ook bij de negatieve controle). Het behouden van trosinductie bleek wel een uitdaging, waarbij een lagere planttemperatuur en de afwezigheid van dagverlenging met rood licht succesvoller waren.
Inducerend telen
Na meerdere jaren van onderzoek lijkt inducerend jaarrond telen van junidragers met slechts één planting tot op heden nog niet succesvol genoeg voor risicovrije implementatie door telers. Toch krijgen we een steeds beter begrip van de processen die trosinductie en dormancy van aardbei reguleren. Dit onderzoek heeft ook geleid tot nieuwe hypothesen, waaronder vermoedelijke interacties tussen de mate van generativiteit van het startmateriaal en dagverlenging met rood licht. Gezien de potentie van een succesvolle inducerende teelt voor productieverhoging en energiebesparing, is het een aanbeveling om naast plantfysiologisch onderzoek ook in te zetten op veredeling van rassen waar dormancy en trosinductie beter in stuurbaar zijn.
Dit project is uitgevoerd door Plant Lighting en en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van LVVN en Glastuinbouw Nederland en mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (Kijk) en Stichting Aardbei Onderzoek, Fresh Forward en Plant Sciences EU. De proef is intensief gevolgd en begeleid door telers vanuit de landelijke commissie aardbei.
