'Blad als fluitketel en natte doek'
"De vochtbalans is belangrijk voor een goede groei van planten. Daarom wordt hier bij Het Nieuwe Telen (hierna HNT) veel aandacht aan geschonken. Wat ik merk is dat de visie op de vochtbalans van de plant vanuit HNT vaak lijnrecht staat tegenover de dagelijks praktijk van veel telers. Dat geldt ook voor de kaslucht. Het uitgangspunt van HNT is dat planten op twee manieren verdampen: de ene manier vindt plaats bij een lage instraling van zonlicht of ‘s nachts en de andere manier bij veel instraling overdag.
Overdag zorgt de straling van de zon voor de energie die planten gebruiken voor het verdampen. Deze verdamping geschiedt onafhankelijk van de vochtigheid in de kas. Met de energie van de zon gaat het water in de huidmondjesholtes verdampen. Het gevolg is een hogere druk, waardoor de waterdamp het blad door de huidmondjes verlaat. Deze verdamping moet plaatsvinden, omdat de plant energie kwijt moet.
Bij deze verdamping maakt het voor het blad niet uit hoe hoog de luchtvochtigheid in de kas is. In dit geval werkt de verdamping net als bij een fluitketel, die ook even hard verdampt bij een luchtvochtigheid van 20 procent als bij 80 procent, is. Met andere woorden: de verdamping rem je niet af door de luchtvochtigheid te verhogen, zoals veel tuinders denken. Een hoge luchtvochtigheid heeft juist tot gevolg dat de huidmondjes beter open blijven staan. Vernevelen of beperkt luchten zijn binnen HNT maatregelen om de plant de waterbalans beter te laten beheersen. Dat staat haaks op het zo snel mogelijk afvoeren van vocht, wat de dagelijks praktijk van veel telers is.
’s Nachts gebeurt de verdamping van bladeren op een andere manier dan overdag. In plaats van als een fluitketel gedragen de bladeren zich dan als een natte doek: ze gaan verdamping als er warmte wordt afgegeven door de kaslucht. Hoe meer droge lucht langs een natte doek blaast, hoe sneller deze droog is. Zo gaat het ook bij het blad. Telers denken ten onrecht dat planten verdampen als het vochtdeficiet groter is dan 2. De basisvoorwaarde is dat er voor de verdamping energie moet worden aangevoerd. Daarvoor is luchtbeweging nodig: een constant aanvoer van warme lucht. De energie daaruit gebruiken de bladeren voor de verdamping, net zoals bij een natte doek."
