Kennisontwikkeling energie-efficiëntere teelt voor daglengte-gevoelige siergewassen

Bij daglengte-gevoelige gewassen is niet alleen daglengte, maar ook de spectrale samenstelling van het licht op het juiste tijdstip van belang voor de bloeisnelheid en ook voor de lengtegroei. Kennis over de toepassing van belichting bij dit type gewassen is cruciaal om succesvol en zonder vertraging met LED te kunnen telen. Plant Lighting heeft bloeisturing met licht voor de gewassen lelie en Lisianthus in klimaatcellen onderzocht. Belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat behalve met temperatuur, ook met belichtingsduur en lichtspectrum de groei en ontwikkeling van Lisianthus en Oriëntal-lelies kan worden gestuurd. Deze kennis kan worden ingezet om energiezuiniger te telen.

Lichtstrategie om teeltsnelheid te maximaliseren
Voor daglengte gevoelige siergewassen zoals Lisianthus, lelie (Oriëntal-hybriden), Matthiola (violier) en verschillende perkplanten, bloeien sneller bij een langere daglengte. Uit literatuuronderzoek blijkt dat de interne klok de bloei stuurt en de gevoeligheid van de plant voor lichtsignalen regelt. Op het juiste moment verrood bijbelichten is van belang om bloeivertraging te voorkomen. Die gevoeligheid voor verrood licht kan beperkt zijn tot slechts enkele uren per etmaal en ook tot alleen het begin van de teelt. Voor een goede bloei van sierteeltgewassen kan dus mogelijk bespaard worden op bijbelichting met verrood, in uren per dag en dagen per teelt. Door de teeltsnelheid te maximaliseren met de juiste lichtstrategie en door een lagere temperatuur aan te houden, wordt energie bespaard.

Lelie en Lisianthus
Uit het onderzoek in klimaatcellen bleek dat bij lelie de respons op daglengte sterk verschilt tussen enerzijds Oriëntal- en OT-hybriden, en anderszins LA- en Longiflorum-hybriden. Oriëntal Santander en OT Tabledance ontwikkelden tot 2 weken trager bij een kortere daglengte, maar de daglengte-gevoeligheid bleek beperkt tot de eerste helft van de teelt. Als er halverwege de teelt overgeschakeld wordt van 18 naar 12 uur daglengte vindt er geen teeltvertraging meer plaats. Bij de LA Brindisi en de Longiflorum Watch Up is nauwelijks of geen effect gevonden van daglengte op teeltduur. Daarnaast kon teeltvertraging worden voorkomen door dagverlenging van 12 naar 18 uur met slechts 10 μmol/m2/s PAR en 6 μmol/m2/s verrood.

Lisianthus had een aantal overeenkomsten met de lichtrespons van de Oriëntal- en OT-hybride lelies: een langere daglengte gaf teeltversnelling, mits er verrood in het belichtingsspectrum aanwezig is. Daarnaast blijkt de gevoeligheid voor daglengte het grootst te zijn aan het begin van de teelt. Ook bleek voor beide gewassen dat het effect van verrood licht overdag alleen de eerste teeltweken geldt. Na een aantal weken kan het verrood worden uitgeschakeld zonder bloeivertraging. Verrood aan het begin van de nacht geeft meer lengte, maar compenseerde bij Lisianthus niet de teeltvertraging die ontstaat als er overdag niet met verrood wordt belicht.

Dit project is uitgevoerd door Plant Lighting en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van het ministerie van LVVN en Glastuinbouw Nederland. Mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (KijK) en de gewascoöperaties Lelie en Lisianthus. De proef is intensief gevolgd en begeleid door telers.