Leerpunten LED-proef tomaat

In de afgelopen 10 jaar is het areaal belichte teelt in de glastuinbouw flink toegenomen, evenals de geïnstalleerde vermogens. Daarmee is het gebruik van elektriciteit voor groeilicht een belangrijke post in het energiegebruik van de sector. Om een afname van het energiegebruik te realiseren, is het nu van belang het elektriciteitsverbruik te verlagen, zonder grote gevolgen voor productie en productkwaliteit.

Bij Wageningen UR Glastuinbouw is afgelopen belichtingsseizoen een proef gedaan met als doelstelling het elektriciteitsgebruik in een belichte tomatenteelt met 35% te verminderen met behoud van productie. Deze 35% moest als volgt gerealiseerd worden: via efficiëntere lampen (LED-topbelichting met een efficiëntie van 2,3 µmol/J), diffuus kasdek met een 3% hogere lichttransmissie en verminderen van het aantal belichtingsuren met 20%.

Hiervoor zijn op 23 oktober 2013 geënt-getopte tomatenplanten van het ras Komeett, geplant in twee kasafdelingen. De referentieafdeling (Direct hybride) werd belicht met 50% SON-T-belichting en 50% LED-tussenbelichting van in totaal 210 µmol/m2/s, was gedekt met helder glas en had een maximale belichtingsduur van 16 uur. In de energiezuinige afdeling (Diffuus LED kas -35%) werd belicht met 50% LED boven- en 50% LED-tussenbelichting van in totaal 210 µmol/m2/s, had een diffuus kasdek met een 3% hogere lichtdoorlatendheid en er werd gebruik gemaakt van een lichtplan op basis van plantbehoefte waarbij maximaal 13 uur belicht mocht worden.

Over de teeltperiode van 23 oktober tot en met 20 mei 2014 bleek dat er in de energiezuinige afdeling 37% minder elektriciteit is gebruikt. Het warmteverbruik lag in deze afdeling echter wel hoger, om te compenseren voor het gebrek aan warmtestraling. De lichtsom die de planten gekregen hebben (zonlicht + lamplicht) lag in de energiezuinige afdeling 6% lager dan in de afdeling met helder glas en het hybride belichtingssysteem door minder belichtingsuren. Echter, de productie verschilde maar 0,3 kg/m2, minder dan 1%!

De leerpunten uit deze proef nog even kort op een rijtje: 

• Het is prima mogelijk tomaten te telen met alleen LED-belichting.
• Het teeltconcept waarin LED-belichting werd gecombineerd met diffuus kasdek, 20% minder belichtingsuren en een lichtplan heeft geleid tot 37% besparing in elektriciteitsgebruik met nauwelijks effect op productie.
• Mogelijke redenen voor dit positieve effect zijn de betere lichtverdeling als gevolg van het diffuse kasdek, een betere lichtdoordringing van LED-licht in het gewas en het belichten naar behoefte van het gewas.
• De aangelegde lichtbehandelingen zorgden niet voor veranderingen in planteigenschappen. Onder LED-topbelichting met diffuus glas verschilden de bladgrootte, lichtonderschepping of fotosynthese niet ten opzichte van SON-T-belichting onder helder glas.
• Er waren geen verschillen in vruchtkwaliteit of houdbaarheid onder LED-belichting + diffuus kasdek of SON-T-belichting + helder glas.
• Ongeveer de helft van de elektriciteitsbesparing van 37% moest als warmte in de kas gebracht worden om de plantontwikkeling op peil te houden.
• Omdat er minder geventileerd hoefde te worden, werd er bijna 20% minder CO2 gedoseerd voor dezelfde CO2-concentratie."

Dit project is gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van LTO Glaskracht Nederland en het  ministerie van Economische Zaken (EZ). De LED lampen zijn door Philips ter beschikking gesteld.